นักวิจัยหน่วยชีวเคมี คณะสัตวแพทย์ จุฬาฯ พัฒนา “สเปรย์สมุนไพรกำจัดไรฝุ่น” และ “สเปรย์น้ำหอมสำหรับสัตว์เลี้ยงจากสารสกัดเปลือกมังคุด” นำเทคโนโลยีนาโนมาใช้กับผลิตภัณฑ์สำหรับสัตว์เลี้ยง เพิ่มประสิทธิภาพการออกฤทธิ์ รับรองความปลอดภัย มีจำหน่ายแล้วโดยบริษัทสตาร์ทอัพของคณะสัตวแพทย์ จุฬาฯ

เจ้าตูบกลิ่นแรง หรือ น้องแมวเลียตัวจนขนร่วง นี่อาจเป็นสัญญาณของอาการแพ้ที่เกิดจากไรฝุ่น หรือ เชื้อแบคทีเรียที่หมักหมมอยู่ตามผิวหนังของสัตว์เลี้ยง การแก้ปัญหามีหลายวิธี แต่หนึ่งในวิธียอดนิยม คือ การใช้ผลิตภัณฑ์ เช่น สเปรย์กำจัดไรฝุ่น สเปรย์อาบน้ำ สเปรย์ลดกลิ่นตัวสัตว์เลี้ยง ฯลฯ ซึ่งมีมากมายหลายยี่ห้อในท้องตลาด แต่ผลิตภัณฑ์เหล่านั้นมีประสิทธิภาพและมีความปลอดภัยเพียงใดสำหรับสัตว์เลี้ยง

คำถามนี้จุดประกายให้นักวิจัยจากหน่วยชีวเคมี คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ วิจัยและพัฒนา “สเปรย์สมุนไพรกำจัดไรฝุ่น” และ “สเปรย์น้ำหอมสำหรับสัตว์เลี้ยงจากสารสกัดเปลือกมังคุด” โดยนำนาโนเทคโนโลยีเข้ามาเสริมประสิทธิภาพของผลิตภัณฑ์ การันตีความเป็นสุดยอดนวัตกรรมด้วยรางวัลเหรียญทอง และ รางวัลพิเศษ Special Award อีก 2 รางวัล จากการประกวดนวัตกรรมระดับนานาชาติ “2022 The 13th International Innovation and Invention Competition” ณ กรุงไทเป ประเทศไต้หวัน

ปัจจุบันผลิตภัณฑ์สเปรย์กำจัดไรฝุ่นที่มีจำหน่ายในท้องตลาด เป็นสเปรย์ที่ใช้แอลกอฮอล์เป็นตัวทำละลาย จึงมีกลิ่นฉุนและระเหยเร็ว ทำให้อายุการใช้งานสเปรย์สั้น และสิ้นเปลือง ทีมวิจัยจากคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ จึงคิดค้นนวัตกรรมเพื่อกำจัดจุดอ่อนดังกล่าวด้วยเทคโนโลยีนาโน

นางสาวนันทิดา คุณสุทธิ์ หัวหน้าโครงการพัฒนาสเปรย์สมุนไพรกำจัดไรฝุ่น เจ้าหน้าที่บริการวิทยาศาสตร์ หน่วยชีวเคมี คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ เปิดเผยว่า ผลิตภัณฑ์ของเราทำมาจากสมุนไพร 3 ชนิด ได้แก่ กานพลู อบเชย และ ตะไคร้หอม มีกลิ่นหอม และมีฤทธิ์กำจัดไรฝุ่นได้ดี เราใช้อนุภาคนาโนมาห่อหุ้มตัวสมุนไพรไว้ ทำให้แอลกอฮอล์กระจายตัวในน้ำได้ดี ช่วยให้ระยะเวลาการออกฤทธิ์ยาวนานขึ้นถึง 7 – 8 ชั่วโมง เนื่องจากเราไม่ต้องฉีดสเปรย์ที่ตัวสัตว์โดยตรง โอกาสที่จะเกิดอาการแพ้จึงน้อยมาก ใช้งานง่าย เพียงฉีดพ่นบริเวณพื้นผิวของที่นอน หมอนมุ้ง โซฟา เฟอร์นิเจอร์ พื้นพรม เบาะนอนของสัตว์เลี้ยงสัปดาห์ละครั้งเท่านั้น

ด้าน อาจารย์ ดร.ธีรพงศ์ ยะทา ผู้ช่วยคณบดีฝ่ายนวัตกรรมวิจัยและผู้ประกอบการ คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ อาจารย์ที่ปรึกษาการพัฒนานวัตกรรม อธิบายกระบวนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ว่าประกอบด้วย 3 ขั้นตอนหลัก เริ่มจากการเตรียมสารสกัดสมุนไพร การห่อหุ้มสารสกัดสมุนไพรด้วยอนุภาคนาโน โดยใช้ระบบที่เรียกว่า Nanostructured lipid carriers และสุดท้ายเป็นขั้นตอนการวิเคราะห์คุณสมบัติทางนาโน ซึ่งหลังจากเสร็จสิ้นขั้นตอนที่ 3 แล้ว ทีมวิจัยได้ส่งผลิตภัณฑ์ไปวิเคราะห์ทดสอบไรฝุ่นที่ศูนย์บริการและวิจัยไรฝุ่นศิริราช

“ผลิตภัณฑ์สเปรย์สมุนไพรกำจัดไรฝุ่นพฤกษานาโนของเรา สามารถกำจัดไรฝุ่นได้ 100% ภายในระยะเวลา 24 ชั่วโมง องค์ประกอบทุกอย่างในสเปรย์เป็นเกรด cosmetic จึงมีความปลอดภัยต่อคนและสัตว์ ไม่เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนัง ผู้ที่ได้ทดลองใช้ผลิตภัณฑ์ของเรา ก็พอใจและไม่ได้กล่าวถึงอาการแพ้แต่อย่างใด” อ.ดร.ธีรพงศ์ กล่าว

นอกจากไรฝุ่นอันเป็นสาเหตุของปัญหาผิวหนัง และอาการแพ้ต่าง ๆ ในสัตว์เลี้ยงแล้ว “กลิ่น” ก็เป็นอีกหนึ่งปัญหาที่กวนใจเจ้าของสัตว์เลี้ยงไม่น้อย กลิ่นของสัตว์เลี้ยงเกิดขึ้นได้ทุกวัน มีเหตุมาจากเชื้อแบคทีเรียที่อยู่ตามผิวหนัง ซึ่งหากปล่อยทิ้งไว้นานก็อาจทำให้สัตว์เลี้ยงเป็นโรคผิวหนังได้ การอาบน้ำทำความสะอาดเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยระงับปัญหากลิ่นกายในสัตว์เลี้ยง แต่ก็ไม่ควรทำบ่อยเกินไป (มากกว่าสัปดาห์ละ 1 – 2 ครั้ง) เพราะจะทำให้ผิวหนังของสัตว์เลี้ยงแห้ง และเกิดโรคผิวหนังตามมา และในกรณีที่สัตว์เลี้ยงเพิ่งได้รับวัคซีน หรือ ผ่านการผ่าตัดมา การอาบน้ำก็เป็นเรื่องที่ต้องเว้นวรรคระยะหนึ่ง อันอาจเป็นเหตุให้เกิดการสะสมของแบคทีเรียได้

โจทย์นี้ได้จุดประกายความคิดให้ นางสาวสุจินต์ ศิริสวัสดิ์ นักวิทยาศาสตร์ชำนาญการ จากหน่วยชีวเคมี คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ หัวหน้าโครงการพัฒนานาโนสเปรย์สารสกัดจากเปลือกมังคุด สร้างสรรค์นวัตกรรมที่ช่วยยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย อันเป็นสาเหตุของกลิ่นไม่พึงประสงค์ในสัตว์เลี้ยง

จุดเด่นของผลิตภัณฑ์สเปรย์น้ำหอมสำหรับสัตว์เลี้ยงจากสารสกัดเปลือกมังคุด เป็นการนำสารสกัดนาโนจากเปลือกมังคุด มาช่วยในการกำจัดกลิ่น และถนอมผิวสัตว์เลี้ยง มีประสิทธิภาพในการยับยั้งเชื้อรา เชื้อแบคทีเรีย และต้านการอักเสบของผิวหนังด้วย สเปรย์สามารถซึมผ่านใต้ผิวหนังได้ดี ปราศจากสารเคมี มีกลิ่นหอมยาวนาน ไม่เป็นอันตรายต่อคนและสัตว์

อย่างไรก็ดี อ.ดร.ธีรพงศ์ กล่าวว่า นาโนสเปรย์สารสกัดจากเปลือกมังคุด ได้ผ่านการวิจัยและทดสอบ จนกลายเป็นต้นแบบผลิตภัณฑ์เพื่อกำจัดกลิ่นและขจัดเชื้อแบคทีเรียในสัตว์เลี้ยง โดยขั้นตอนการทำวิจัย เริ่มจากการนำสารสกัดเปลือกมังคุดที่มีชื่อว่า Alpha-Mangosteen มาศึกษาวิจัยในรูปของนาโนเทคโนโลยี ทดสอบฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย จากนั้นจึงนำไปทดสอบในสัตว์เลี้ยง ซึ่งได้ผลตอบรับดี ไม่พบอาการแพ้ หรือ ระคายเคืองในสัตว์เลี้ยงแต่อย่างใด

เมื่อฉีดสเปรย์บนตัวสัตว์เลี้ยงแล้ว อนุภาคนาโนที่นำมาใช้ห่อหุ้มสารสกัดจากเปลือกมังคุด จะเพิ่มประสิทธิภาพการออกฤทธิ์ให้ผิวหนังดูดซึมสารสกัดเปลือกมังคุดลงใต้ผิวหนังได้ดีขึ้น ช่วยยับยั้งแบคทีเรีย นอกจากนี้ วัตถุดิบที่นำมาใช้ในสเปรย์ก็มีความปลอดภัยสูง ปราศจากแอลกอฮอล์ จึงไม่ทำให้ผิวหนังของสัตว์แห้ง และไม่เป็นอันตรายกับสัตว์เลี้ยง เวลาที่พวกมันเลียขน นอกจากสุนัขและแมวแล้ว ในอนาคตผู้วิจัยวางแผนจะต่อยอดงานวิจัยนี้ไปใช้ในสัตว์เลี้ยงชนิดอื่น เช่น กระต่าย นกสวยงาม และมีแผนจะพัฒนาผลิตภัณฑ์ในรูปแบบอื่น เช่น แชมพูสารสกัดจากเปลือกมังคุดกำจัดกลิ่นในสัตว์เลี้ยง

“สเปรย์สมุนไพรกำจัดไรฝุ่น” และ “สเปรย์น้ำหอมสำหรับสัตว์เลี้ยงจากสารสกัดเปลือกมังคุด” ได้รับการสนับสนุนการวิจัยจากทุนพัฒนางานประจำสู่งานวิจัย (ทุน R2R) และ จัดจำหน่ายโดยบริษัท วีบีซี คิทเทค จำกัด ซึ่งเป็นบริษัทสตาร์ทอัพของหน่วยชีวเคมี คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ ทั้ง 2 ผลิตภัณฑ์มีจำหน่ายแล้วที่ หน่วยชีวเคมี คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาฯ โทร. 02-218-9543 , 02-218-9546 และในอนาคตก็จะมีการจำหน่ายในช่องทางออนไลน์ด้วย
– สเปรย์สมุนไพรกำจัดไรฝุ่น ขวดเล็ก 75 มิลลิลิตร ราคา 195 บาท ขวดใหญ่ 200 มิลลิลิตร ราคา 350 บาท
– สเปรย์น้ำหอมสำหรับสัตว์เลี้ยงจากสารสกัดเปลือกมังคุด ปริมาณสุทธิ 75 มิลลิลิตร ราคา 195 บาท