เมื่อเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา Taste Atlas เว็บไซต์ด้านอาหารชื่อดังของโลก ได้จัดอันดับ 10 เมนู จากมะม่วงที่ดีที่สุดในโลก ซึ่งเมนูมะม่วงของบ้านเรา ได้รับการยกย่องขึ้นแท่นติดดาวอีกเช่นเคย

แน่นอนว่ามีหลายรายการทีเดียว ประเดิมด้วย “ข้าวเหนียวมะม่วง” ซึ่งคว้าที่ 2 ไปครอง แบบปราศจากเสียงโต้แย้ง ตามมาด้วย “มะม่วงน้ำปลาหวาน” ที่พิชิตอันดับ10 ชวนให้อยากลิ้มลอง

นอกจากนี้ ยังมีเมนูมะม่วงเมนูอื่น ๆ ที่ทยอยกันมาเป็นขวัญใจนักชิมทั่วโลก ทั้ง “ส้มตำมะม่วง” ที่คว้าอันดับ 11 “น้ำปลาหวาน” อันดับ 16 และ “มะม่วงดอง” ของบ้านเรา ก็คว้าอันดับ 23 มาครอง

แต่เอ๊ะ ! อะไรทำให้รับรู้รสชาติ ?

ไปหาคำตอบกันด้วยวิทยาศาสตร์ กับ เนื้อหาเรื่อง “ระบบประสาทและอวัยวะรับความรู้สึก” หนังสือเรียนวิชาชีววิทยา มัธยมศึกษาปีที่ 6 เล่ม 5 บทที่ 18 “อวัยวะรับความรู้สึก ลิ้น ผิวหนัง” กับ Project 14 แพลตฟอร์มการเรียนรู้ออนไลน์วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี ซึ่ง สสวท.พัฒนาขึ้น เป็นสื่อช่วยสอนและผู้ช่วยคุณครูคนเก่งอธิบายเพิ่มความเข้าใจให้ชั้นเรียน ช่วยอธิบายเรื่องยาก ๆ ซับซ้อน หรือ นักเรียนอาจนึกภาพไม่ออก ให้เข้าใจง่ายยิ่งขึ้น โดยใช้ภาพ คลิป แอนิเมชัน หรือ อินโฟกราฟิก เพิ่มความกระจ่าง ไขข้อสงสัยได้ชัดเจนยิ่งขึ้น

ตัวอย่างเช่น “ลิ้น” อวัยวะรับความรู้สึก ซึ่งอยู่ภายในช่องปากของมนุษย์ ก็จะพบว่า ที่ด้านบนของผิวลิ้น จะมีตุ่มเล็ก ๆ มากมาย ปุ่มเล็ก ๆ นี้เรียกว่า “พาพิลลา” บางพาพิลลาจะมีตุ่มรับรสหลายชนิด ประกอบด้วย เซลรับรส เซลฐาน เซลค้ำจุน เซลทั้งหมดประกอบกันเป็นตุ่มรับรส ซึ่ง Project 14 จะนำเสนอเนื้อหา พร้อมอธิบายด้วยภาพเสริมความเข้าใจผู้เรียนได้ชัดเจนยิ่งขึ้น

แล้วรู้ไหมว่า “การรับรส” เป็นการผสมผสานของรสพื้นฐาน คือ รสหวาน รสขม รสเปรี้ยว รสเค็ม และ รสอร่อย ส่วนความรู้สึก “เผ็ด” ไม่ใช่รส แต่เป็นความรู้สึกเจ็บปวดผสมกับความรู้สึกร้อน โดยความเผ็ดนั้น แท้จริงเกิดจากสารเคมีในพริก เชน แคปไซซิน ต่างหาก

การได้ “กลิ่น” และ “การรับรส” ยังมีความสัมพันธ์กันด้วยนะ

สังเกตุง่าย ๆ ในช่วงที่เราไม่สบาย ป่วยเป็นไข้หวัด ทำไมเราถึงรับประทานอาหารไม่อร่อย ? นั่นก็เพราะ การได้กลิ่นและการรับรสมีความสัมพันธ์กัน สมองถูกฝึกให้รับกลิ่นและรสพร้อม ๆ กัน ดังนั้น เมื่อป่วยเป็นหวัด เยื่อบุจมูกจะถูกคลุมด้วยเมือก จึงรับกลิ่นไม่ได้ เมื่อขาดการรับกลิ่นแล้ว แม้ว่าลิ้นจะยังรับรสได้ แต่ก็จะรู้สึกว่ารับประทานอาหารไม่อร่อย

ไปร่วมกันหาคำตอบว่า ลิ้นรับรสต่าง ๆ ได้พร้อมกันอย่างไร และ เรียนรู้ไปกับบทเรียนเรื่อง “อวัยวะรับความรู้สึก ลิ้น ผิวหนัง” พร้อมด้วย Project 14 แพลตฟอร์มเรียนรู้ออนไลน์วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อนคุณครูคนเก่งได้ที่ https://proj14.ipst.ac.th/m4-6-biology/m6-bio-book5/bio-m6b5-010 สมัครใช้ฟรี Project 14 สะดวกทุกที่ ทุกเวลา เนื้อหาตรงตามหนังสือเรียน สสวท.