เมื่อ 3 ปีที่แล้ว รายการ 1 ในพระราชดำริ สถานีโทรทัศน์ช่อง 9 Mcot HD และ มูลนิธิอานันทมหิดล เคยนำเสนอเรื่องราวของ โรงเรียนวัดถนนกะเพรา อ.แกลง จ.ระยอง ที่มีความตั้งใจในการนำนวัตกรรมด้านการศึกษามาส่งเสริมการเรียนรู้ให้เด็กนำไปประยุกต์ใช้ในการเรียน สร้างหลักสูตรที่ผสมผสานระหว่างโลกาภิวัฒน์ กับ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ปลดล็อคข้อจำกัดทางการศึกษา ถือเป็นตัวอย่างที่ดีของโรงเรียนในพื้นที่นวัตกรรมการศึกษา ซึ่งเมื่อเวลาผ่านไปจนถึงปัจจุบัน ทางโรงเรียนก็ได้สร้างพื้นที่การเรียนรู้ที่หลากหลาย ก่อให้เกิดนวัตกรน้อยเพิ่มขึ้นหลายคน และได้รับรางวัลจากหลายหน่วยงาน ทำให้เห็นถึงพลังการศึกษาที่มีเด็กเป็นศูนย์กลางที่ประสบความสำเร็จอย่างแท้จริง
ดร.รัตนา แซ่เล้า ผู้รับพระราชทานทุนอานันทมหิดล แผนกธรรมศาสตร์ ประจำปี 2549 กล่าวว่า ตลอดระยะเวลา 3 ปี ที่ผ่านมา โรงเรียนวัดถนนกะเพรา อ.แกลง จ.ระยอง ได้มีการพัฒนาที่แสดงให้เห็นว่าเป็นโรงเรียนคุณภาพ ให้นักเรียนเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้อย่างแท้จริง มีผลงานเป็นที่ประจักษ์ได้รับรางวัลในระดับประเทศ อาทิ รางวัลสถานศึกษาพระราชทาน, รางวัลโรงเรียนลูกโลกสีเขียว, โรงเรียนศูนย์พัฒนาเศรษฐกิจพอเพียง ฯลฯ โดย 90% เป็นกิจกรรมที่เด็กได้ลงมือทำด้วยตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นโครงการปลูกผัก (สวนผักของพ่อ), เห็ดแปลงร่าง, หอยนางรม 3 รส, น้ำปลา, หอยจ๊อหรรษา ฯลฯ โดยทุกกิจกรรมถูกนำมาแทรกซึมกับการเรียนรู้ในห้องเรียน เป็นหลักสูตรสมรรถนะที่นำมาเรียนรู้คู่กับหลักสูตรแกนกลาง ทำให้นักเรียนได้รู้จริง รู้เป็น ทำเป็น ปฎิบัติจริง และสามารถนำไปสื่อสารกับประชาชนทั่วไปได้ นอกจากนี้ ยังมีการระดมทุน ระดมแรง ระดมทรัพย์ จากคนในชุมชนที่ได้มาช่วยผลักดันให้นักเรียนได้เรียนรู้ มีวิชาชีพ เป็นทักษะติดตัวไปกับการทำงาน ซึ่งจะทำให้เขาเป็นผู้นำความรู้ด้วยตัวเอง เรียนรู้การทำงานเป็นทีม กลายเป็นผู้นำในห้องเรียน หรือ ของชุมชนต่อไปในอนาคต
ด้าน น.ส.ปวีณา พุ่มพวง ผู้อำนวยการโรงเรียนวัดถนนกะเพรา อ.แกลง จ.ระยอง เล่าว่า ปัจจุบันทางโรงเรียนยังคงใช้หลักสูตรเดิม คือ 6 ชั้นเรียน 6 อาชีพ โดยยึดพื้นที่เป็นฐาน คือ ทั้งในโรงเรียน และพื้นที่ของชุมชน ซึ่งรวมถึงตัวบุคคล คือ ปราชญ์ชาวบ้าน ที่จะมาช่วยสนับสนุนในแต่ละฐาน ที่จะเปลี่ยนไป คือ ความเข้มข้นและเทคโนโลยีต่าง ๆ ที่ได้รับเพิ่มเติมจากภายนอก โดยชั้น ป.1 จะเป็นฐานสวนผักของพ่อ, ป.2 จะเป็นเรื่องเห็ดแปลงร่าง, ป.3 เป็นเรื่องมหัศจรรย์ใบขลู่, ฐานของพี่ ป.6 เป็นเรื่องหอยจ๊อหรรษา แต่ที่ภาคภูมิใจมากจะเป็นโครงงานของ ป.4 ซึ่งแต่เดิมจะเป็นฐานเรื่องหอยนางรม โดยเมื่อเด็กได้ลงพื้นที่ และเห็นเปลือกหอยกองอยู่ จึงได้มีความคิดว่า นอกจากเอามาทำหอยนางรม 3 รสแล้ว จะสามารถทำอะไรได้อีกบ้าง ทางคุณครูจึงเสนอแนะว่า เปลือกหอยนั้นมีแคลเซียมคาร์บอเนตช่วยในการเติบโตของพืช และเปลือกที่แข็งนั้น น่าจะนำมาแทนปูนซีเมนต์ หรือ ทรายได้ จึงเกิดการทดลองขึ้นมา ผลปรากฎว่า สามารถทำได้จริง ๆ นักเรียนจึงเอาเปลือกหอยมาตำให้ละเอียดด้วยครก แล้วนำมาเป็นส่วนผสมในการทำซีเมนต์ เกิดเป็นผลิตภัณฑ์กระถางต้นไม้ ถือเป็นการนำสิ่งของเหลือใช้มาทำให้เกิดประโยชน์ สร้างมูลค่าเพิ่ม ซึ่งเมื่อทางชุมชนได้เห็นก็เกิดไอเดีย นำมาซึ่งความช่วยเหลือจาก กรมประมง ด้วยการมอบเครื่องอัดบดเปลือกหอย เพื่อใช้ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้ดีมากขึ้น จนกลายเป็นสินค้าที่สร้างรายได้ในชุมชนขึ้นมา โดยโครงงานฯ ดังกล่าว ได้รับรางวัลมาอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ได้รับรางวัลที่ 1 การประกวดโครงการวิทยาศาสตร์ระดับเขตพื้นที่ ได้รับรางวัลเหรียญทอง และ รางวัลที่ 3 ในการแข่งขันระดับประเทศ ในส่วนของ ป.6 ซึ่งเป็นฐานเรื่องปู ได้ทำหอยจ๊อหรรษา ก็ได้เกิดความคิดในการนำกระดองและเปลือกของปูมาใช้ให้เกิดประโยชน์ หลังจากระดมความคิดร่วมกับคุณครู พบว่า ในเปลือกปูมีสารชนิดหนึ่งที่จะช่วยชะลอการหมดอายุของผักและผลไม้ โดยโครงงานฯ นี้ ได้รับรางวัลที่ 2 ระดับเขตพื้นที่
ดร.รัตนา แซ่เล้า กล่าวทิ้งท้ายว่า ความคิดสร้างสรรค์ของนักเรียน เป็นการพลิกวิกฤตให้เป็นโอกาส ต่อสู้ความขาดแคลนด้วยพลังบวก นำทรัพยากรหรือสิ่งที่มีอยู่รอบตัวมาผลักดันให้เกิดประโยชน์ในการเรียนรู้ขึ้นได้ ต้องขอชื่นชมท่านผู้อำนวยการโรงเรียน ที่ทำให้โรงเรียนได้รับรางวัลมากมาย รวมถึงการได้เป็นสถานศึกษาพระราชทาน โรงเรียนถ้าได้ผู้นำที่มีคุณภาพ สามารถระดมกำลังจากทุกภาคส่วน สร้างความเชื่อมั่นให้เกิดขึ้น เกิดการเรียนรู้และพัฒนาไปพร้อมกับชุมชน นำสิ่งใหม่ หรือ ที่มีอยู่แล้วมาสร้างสรรค์ เปลี่ยนแปลง หรือ ต่อยอด ก็จะนำพานักเรียนให้ประสบความสำเร็จได้ในที่สุด
สำหรับผู้ที่สนใจ สามารถชมคลิปการสัมภาษณ์ได้จากรายการ 1 ในพระราชดำริ ตอน ความฝันอันสูงสุด นวัตกรน้อยเพื่อชุมชน ทางสถานีโทรทัศน์ช่อง 9 Mcot HD ร่วมกับ มูลนิธิอานันทมหิดล ได้จัดทำขึ้น โดยคลิกไปที่ https://www.youtube.com/watch?v=6zntkhtRCNk ได้ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป