กีฬาโอลิมปิกเกมส์สมัยใหม่ได้ถูกจัดขึ้นเป็นครั้งแรกในปี ค.ศ. 1896 หลังจากที่การแข่งขันโอลิมปิกเกมส์ยุคเก่าได้หยุดไปเป็นเวลานาน โดยการเริ่มต้นใหม่ได้จัดขึ้นที่กรุงเอเธนส์ ประเทศกรีซ ที่สนามกีฬา Olympic Stadium ซึ่งได้เคยถูกทำลายไป โดยทหารฝรั่งเศสในอดีตและมีการปรับปรุงขึ้นมาใหม่ มี 14 ชาติเข้าร่วมแข่ง 9 ชนิดกีฬา 43 เหรียญทองที่มีการชิง จากนักกีฬาทั้งหมด 245 คน และเป็นการเล่นของนักกีฬาชายล้วน ๆ และเหรียญทองเหรียญแรกเป็นของนักกีฬาสหรัฐอเมริกา เจมส์ บี. คอนนัลลีย์ (James B. Connolly) ที่ชนะการเขย่งก้าวกระโดด ในวันที่ 6 เมษายน 1896 ถือว่าเป็นแชมป์โอลิมปิกเกมส์คนแรกในยุคสมัยใหม่ แต่ในการแข่งขันโอลิมปิกเกมส์ช่วงที่มีการจัด แรกๆ นั้นประเทศไทย ยังไม่มีโอกาสได้เข้าร่วมแข่งขัน
เนื่องจากประเทศไทยได้เข้าเป็นสมาชิก คณะกรรมการโอลิมปิกสากล เมื่อปี 2493 หลังจากที่ประเทศไทยได้ก่อตั้ง คณะกรรมการโอลิมปิคแห่งประเทศไทย ขึ้นอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ.2491 แล้วในวันที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ.2491 จึงได้มีหนังสือขอร่วมสมัครเป็นสมาชิกกับคณะกรรมการโอลิมปิกสากล ณ เมืองโลซาน ประเทศสวิตเซอร์แลนด์
ต่อมา คณะกรรมการโอลิมปิกสากล ได้นำคำร้องของไทย ที่สมัครเป็นสมาชิก เข้าสู่ที่ประชุม ณ กรุงโคเปนเฮเกน ประเทศเดนมาร์ก วันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ.2493 และปรากฏว่าที่ประชุมลงมติ ยอมรับคณะกรรมการโอลิมปิคแห่งประเทศไทย เป็นสมาชิกในการประชุมครั้งนั้น
และประเทศไทย จึงได้ส่งนักกีฬาเข้าร่วมการแข่งขันโอลิมปิกเกมส์ เป็นครั้งแรก เมื่อปี พ.ศ.2495 (ค.ศ.1952) ซึ่งเป็นการแข่งขันโอลิมปิกเกมส์ครั้งที่ 15 ซึ่งจัดที่กรุงเฮลซิงกิ ประเทศฟินแลนด์ โดยส่งนักกีฬาไปแข่งขันเฉพาะกรีฑา เท่านั้น
ตามรายละเอียดดังนี้
Helsinki 1952 โอลิมปิกเกมส์ครั้งที่ 15
ที่กรุงเฮลซิงกิ ประเทศฟินแลนด์
วันที่ 19 ก.ค.-3 ส.ค.1952 (พ.ศ.2495)
การจัดหนนี้ มีนักกีฬาจาก 69 ชาติ จำนวน 4,925 คน เป็นผู้หญิงมากถึง 518 คน เข้าแข่งทั้งหมด 17 ชนิดกีฬา ชิง 149 เหรียญทอง
สำหรับครั้งแรกของประเทศไทยที่เข้าร่วมกีฬาโอลิมปิกเกมส์นี้ ได้ส่งนักกีฬาเพียงชนิดเดียวคือ กรีฑา และเป็นเพียงนักกีฬาชายเท่านั้น โดยทีมกรีฑาจากไทย ที่เดินทางไปแข่งประกอบด้วย พงษ์อมาตย์ อมาตยกุล, กำธร สนิทวงศ์ ณ อยุธยา, สมภพ สวาทนันท์, ดรุณ แสนโกสิก, สอ้าน ชำนิการ, อดุลย์ วรรณะสถิตย์, บุญภักดิ์ ขวัญเจริญ, ปัจจัย สมาหาร, บุญเติม พรรคพ่วง, พยนต์ มหาวัจน์ และ สถิต เลี้ยงถนอม
โดยผลงานของนักกีฬาไทยชุดแรกที่เข้าร่วมโอลิมปิกเกมส์ มีดังนี้
อดุลย์ วรรณะสถิตย์ ลงแข่งขัน 100 เมตร รอบคัดเลือก กลุ่ม 2 เข้าอันดับ ที่ 7 สถิติ 11.61 วินาที วิ่ง 200 เมตร รอบคัดเลือก เข้าอันดับ 5 ของกลุ่ม 7 สถิติ 23.50 วินาที
บุญเติม พรรคพ่วง ลงแข่งขัน 100 เมตรรอบคัดเลือก กลุ่ม 4 เข้าอันดับ ที่ 6 สถิติ 11.85 วินาที วิ่ง 200 เมตรรอบคัดเลือก เข้าอันดับ 2 ของกลุ่ม 14 (มี 2 คนแข่งขัน) สถิติ 24.15 วินาที ได้เข้ารอบก่อนรองแต่ไม่ได้ร่วมลงแข่ง (ไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจน)
ดรุณ แสนโกสิก ลงแข่งขัน 100 เมตร รอบคัดเลือก กลุ่ม 10 เข้าอันดับ ที่ 6 สถิติ 11.76 วินาที วิ่ง 200 เมตร รอบคัดเลือก เข้าอันดับ 4 ของกลุ่ม 16 สถิติ 23.64 วินาที
พงษ์อมาตย์ อมาตยกุล ลงแข่งขัน วิ่ง 400 เมตร รอบคัดเลือก กลุ่ม 2 เข้าอันดับที่ 6 สถิติ 53.23 วินาที
สมภพ สวาทนันท์ ลงแข่งขัน วิ่ง 400 เมตร รอบคัดเลือก กลุ่ม 8 เข้าอันดับที่ 5 สถิติ 53.68 วินาที
บุญภักดิ์ ขวัญเจริญ ลงแข่งขัน 800 เมตร รอบคัดเลือก กลุ่มที่ 6 เข้าอันดับที่ 7 สถิติ 2.12.6 นาที
สถิต เลี้ยงถนอม ลงแข่งขันประเภท 1,500 เมตร รอบคัดเลือกกลุ่ม 6 เข้าอันดับที่ 10 สถิติ 4.32.6 นาที
กำธร สนิทวงศ์ ณ อยุธยา ลงแข่งขันกระโดดไกล ได้อันดับที่ 25 สถิติ 5.31 เมตร และ ถอนตัวจากการแข่งเขย่งก้าวกระโดด
และทีมวิ่งผลัดไทย ประกอบด้วย พงษ์อมาตย์ อมาตยกุล บุญเติม พรรคพ่วง ดรุณ แสนโกสิก และ อดุลย์ วรรณะสถิตย์ ลงแข่ง วิ่งผลัด 4 คูณ 100 เมตรชาย รอบคัดเลือก กลุ่มที่ 2 เข้าอันดับที่ 6 สถิติ 44.5 วินาที
โดยการเดินทางของนักกีฬาไทยครั้งนี้ นำโดย พระยาจินดารักษ์ ประธานคณะกรรมการโอลิมปิคแห่งประเทศไทย นายสวัสดิ์ เลขยานนท์ เลขาธิการคณะกรรมการโอลิมปิคไทย นายกอง วิสุทธารมณ์ กรรมการโอลิมปิคไทย นายโฉลก โกมารกุล ณ นคร กรรมการโอลิมปิคไทย และ พันเอกเผชิญ นิมิบุตร อธิบดีกรมพลศึกษา
Melbourne 1956 โอลิมปิกเกมส์ครั้งที่ 16
ที่นครเมลเบิร์น ประเทศออสเตรเลีย
วันที่ 22 พ.ย.-8 ธ.ค. 1956 (พ.ศ.2499)
การแข่งขันครั้งนี้ที่เมล์เบิร์นนั้น มีนักกีฬา 67 ชาติ จำนวน 3,184 คน ไปแข่งขัน 17 ชนิดกีฬา ชิง 151 เหรียญทอง
สำหรับทีมนักกีฬาไทย ที่เข้าร่วมประกอบด้วย
กรีฑา – ไพบูลย์ วัชรพรรณ, วันจักร วรดิลก, ผล ใจสว่าง, มนัญ บำรุงพฤกษ์, มนตรี ศรีนาคา, เสน่ห์ วงศ์ชอุ่ม, สมศักดิ์ ทองอร่าม, สมนึก ศรีสมบัติ โดยผลงานที่มีการบันทึกไว้ดังนี้
เสน่ห์ วงศ์ชอุ่ม วิ่ง 100 เมตรรอบคัดเลือก กลุ่ม 11 เข้าที่ 6 สถิติ 11.95 วินาที
วันจักร วรดิลก วิ่ง 100 เมตรรอบคัดเลือก กลุ่ม 2 เข้าที่ 5 สถิติ 11.78 วินาที
มนัญ บำรุงพฤกษ์ วิ่ง 200 เมตร รอบคัดเลือก กลุ่ม 3 เข้าอันดับที่ 6 สถิติ 24.59 วินาที
มนตรี ศรีนาคา วิ่ง 200 เมตรรอบคัดเลือก กลุ่ม 11 เข้าอันดับที่ 6 สถิติ 23.88 วินาที
ไพบูลย์ วัชรพรรณ วิ่ง 200 เมตรรอบคัดเลือก เข้าอันดับที่ 4 กลุ่ม 12 สถิติ 23.92 วินาที
สมศักดิ์ ทองอร่าม วิ่ง 400 เมตรรอบคัดเลือก กลุ่ม 4 เข้าที่ 5 สถิติ 53.61 วินาที
ผล ใจสว่าง วิ่ง 800 เมตรรอบคัดเลือก กลุ่ม 2 แต่ไม่ปรากฏสถิติ และถอนตัวจากการวิ่ง 1,500 เมตร
สมนึก ศรีสมบัติ ลงแข่ง 1,500 เมตรรอบคัดเลือก ในกลุ่มที่ 2 เข้าอันดับ ที่ 15 สถิติ 4.30.0 นาที
และ ทีมผลัดไทย ประกอบด้วย มนตรี ศรีนาคา ไพบูลย์ วัชรพรรณ วันจักร วรดิลก และ เสน่ห์ วงศ์ชอุ่ม ลงแข่งวิ่งผลัด 4 คูณ 100 เมตร รอบคัดเลือก สถิติ 44.2 วินาที
บาสเกตบอล – กิรินทร์ ชวาลย์วงศ์, วิสิตย์ ชัยเจริญ, วิชิต อิ่มน้อย, โสภณ จุลมณี, มงคล อิ่มมโนรมย์, สุรกิจ ลกพานิชย์, จันทร แซ่ลิ้ม, คุณ แซ่ลิ้ม, กวง แซ่ลิ้ม, ชลอ สุนทร, อำพล สาระนนท์
โดยทีมบาสเกตบอลชายไทย รอบแรกนั้น อยู่ในสาย เอ ร่วมกับ สหรัฐ ญี่ปุ่น และ ฟิลิปปินส์ ผลการแข่งขันนั้น ไทย แพ้ ฟิลิปปินส์ 55-94 แพ้ สหรัฐ 29-101 และ แพ้ญี่ปุ่น 50-70 ทำให้ตกรอบแรก
มวยสากล – สืบ จุลฑะเกาศลย์, ผจญ เมืองสนธ์, วิชัย ลิ้มเจริญ, นนทศิลป์ ธยานศิลป์, ชื่น ปัตตพงษ์ โดยผลงานนักมวยสากล มีดังนี้
รุ่นฟลายเวท ผจญ เมืองสนธ์ ได้ผ่านรอบแรก แต่ในรอบ 2 แพ้ เคนจิ โยเนกูระ จากญี่ปุ่น
รุ่นแบนตัมเวท วิชัย ลิ้มเจริญ ได้ผ่านรอบแรก แต่ในรอบ 2 แพ้ คาร์เมโล โทมัสเซลี จากอารืเจนตินา
รุ่นเฟเธอร์เวท นนทศิลป์ ธยานศิลป์ ได้ผ่านรอบแรก แต่ในรอบ 2 แพ้ต่อ อังเดร เดอ ซูซา จากฝรั่งเศส
รุ่นไลท์เวท สืบ จุลฑะเกาศลย์ ได้ผ่านรอบแรก ในรอบ 2 แพ้ เอ็ดเวิร์ด บีทไท จากแคนาดา
รุ่นไลท์เวลเตอร์เวท ชื่น ปัตตะพงษ์ แพ้อาร์เอสซี อันโตนิโอ มาร์ซิลลา จากอาร์เจนตินา ยกแรก ในรอบแรก
เรือใบ – พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีรพงศ์ ภาณุเดช กับ หลวงประดิยัตนาวายุทธ์ (เฉียบ แสงชู-โต) ลงแข่งประเภท สตาร์ ได้อันดับที่ 12
ฟุตบอล – เกษม ใบคำ, ตุ๊ สุวณิชย์, ประทีป เจิมอุทัย, สุกิจ จิตรานุเคราะห์, บำเพ็ญ ลัทธพิมล, วันชัย สุวารี, สุรพงษ์ ชุติมาวงศ์, โสภณ หะยาจันทรา, สำรวย (สำเริง) ไชยยงค์, นิตย์ ศรียาภัย, ประสันต์ สุวรรณสิทธิ์, สุชาติ มุทุกัณฑ์ และวิวัฒน์ มิลินทจินดา (หัวหน้าทีม) โดยนายกอง วิสุทธารมณ์ เป็นผู้จัดการทีม และนายบุญชู สมุทรโคจร เป็นผู้ควบคุมทีม
โดยผลในโอลิมปิกเกมส์หนนี้ มี 11 ชาติ เข้าร่วม ในรอบแรก ใช้การจับสลากประกบคู่ เพื่อหาทีมชนะเข้ารอบ 8 ทีม ซึ่งทีมแพ้จะตกรอบทันที และทีมไทย ต้องเล่นในรอบแรกนี้ ใน วันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2499 ณ สนามนครเมลเบิร์น ทีมชาติไทยลงสนามพบทีมชาติอังกฤษ และเป็นฝ่ายพ่ายแพ้ต่อทีมชาติอังกฤษ 0 – 9 ทำให้ตกรอบไปทันทีด้วยการเล่นเพียงนัดเดียว
Rome 1960 โอลิมปิกเกมส์ครั้งที่ 17
ที่กรุงโรม ประเทศอิตาลี
วันที่ 25 ส.ค.-11 ก.ย. 1960 (พ.ศ.2503)
การแข่งขันกีฬาในครั้งนี้ มีนักกีฬา 83 ชาติเข้าแข่งขัน รวมทั้งสิ้น 5,346 คน เป็นนักกีฬาหญิง 610 คน แข่งขัน 17 ชนิดกีฬา ชิง 150 เหรียญทอง
สำหรับนักกีฬาไทยประกอบด้วย
กรีฑา – ไพบูลย์ วัชรพรรณ, มนัญ บำรุงพฤกษ์, สุทธิ มัณยากาศ, ธีระ คล้ายอ่างทอง, บุญส่ง อาจทวีกุล, สมศักดิ์ ทองอร่าม, สมนึก ศรีสมบัติ, ประจิม วงศ์สุวรรณ โดยมีผลการแข่งขันดังนี้
สุทธิ มัณยากาศ ลงแข่งรอบคัดเลือก 100 เมตร กลุ่ม 1 เข้าที่ 4 สถิติ 10.8
มนัญ บำรุงพฤกษ์ ลงแข่งขันวิ่ง 400 เมตร รอบคัดเลือก กลุ่ม 7 เข้าที่ 6 สถิติ 49.6 วินาที
สมศักดิ์ ทองอร่าม ลงแข่งขันวิ่ง 800 เมตร รอบคัดเลือก กลุ่ม 8 เข้าอันดับที่ 7 สถิติ 1.57.24 นาที
ธีระ คล้ายอ่างทอง ลงแข่งขันรอบคัดเลือก 1,500 เมตร กลุ่มที่ 2 ได้อันดับที่ 11 สถิติ 4.24.4 นาที
สมนึก ศรีสมบัติ ลงแข่ง ประเภท 5,000 เมตร รอบคัดเลือกกลุ่ม 3 ได้อันดับที่ 11 สถิติ 15.32.6 นาที
และ ทีมผลัดไทย ประกอบด้วย บุญส่ง อาจทวีกุล ประจิม วงศ์สุวรรณ ไพบูลย์ วัชรพรรณ และ สุทธิ มัณยากาศ ลงทำการแข่งขันผลัด 4 คูณ 100 เมตร รอบคัดเลือกกลุ่ม 1 เข้าอันดับที่ 5 สถิติ 42.19 วินาที
มวยสากล – สวง มงคลฤทธิ์, กิจจา พูลผล, โพธิ์ สุขน้อย, ทองใส เทพธานี และ มีผลการแข่งขันดังนี้
รุ่นฟลายเวท กิจจา พูลผล แพ้ คาริมู ยัง จากไนจีเรีย 3-0 ในรอบแรก
รุ่นไลท์เวท โพธิ์ สุขน้อย แพ้คะแนน ริชาร์ด แมคทัคการ์ด จากสหราชอาณาจักร 0-5 ในรอบแรก
รุ่นไลท์เวลเตอร์เวท สวง มงคลฤทธิ์ แพ้น็อค คิม ดุ๊ก บอง จากเกาหลีใต้ ยกแรก ในรอบแรก
รุ่นเวลเตอร์เวท ทองใส เทพธานี แพ้คะแนน แอนเดรส นาวาร์โร จากสเปน 0-5 ในรอบแรก
ยิงปืน – กฤษฎา อรุณวงศ์ ณ อยุธยา, อมร ยุกตะนันท์, สาโรจน์ ศิลพิกุล, สุมน สุมนเตมีย์, เฉลิมศักดิ์ อินสว่าง, ประทีป ผลพันธิน ซึ่งมีผลการแข่งขันดังนี้
ประเภทปืนสั้น 25 เมตรชายเข้าแข่งในรอบชิงชนะเลิศ (มีรอบเดียว) ประทีป ผลพันธิน ได้อันดับที่ 34 สถิติ 565 คะแนน สุมน สุมนเตมีย์ ได้อันดับที่ 46 สถิติ 549 คะแนน
ประเภทปืนสั้น 50 เมตรชาย เฉลิมศักดิ์ อินสว่าง ลงแข่งในกลุ่มที่ 2 รอบคัดเลือก ได้อันดับที่ 22 สถิติ 339 คะแนน ได้เข้ารอบชิงชนะเลิศ ผลปรากฏว่ายิงได้ 525 คะแนน ได้อันดับที่ 33 ขณะที่ อมร ยุกตะนันต์ ลงแข่งรอบคัดเลือกกลุ่ม 1 ได้อันดับที่ 24 สถิติ 336 คะแนน ได้เข้ารอบชิงชนะเลิศ ยิงได้ 515 คะแนน ได้อันดับที่ 45
ประเภทปืนยาว 3 ท่า 50 เมตรชาย กฤษฏา อรุณวงศ์ ณ อยุธยา ลงแข่งรอบคัดเลือกกลุ่ม 2 ได้อันดับที่ 32 สถิติ 516 คะแนน ไม่ผ่านเข้ารอบชิงชนะเลิศ และ สาโรจน์ ศิลพิกุล แข่งรอบคัดเลือกในกลุ่ม 1 ยิงได้ 488 คะแนน ได้อันดับที่ 34 ของกลุ่ม ไม่ผ่านเข้ารอบชิงชนะเลิศ
ประเภทปืนยาวท่าทอน 50 เมตรชาย สาโรจน์ ศิลพิกุล ลงแข่งรอบคัดเลือกกลุ่มที่ 1 ยิงได้ 376 คะแนน ได้อันดับที่ 36 ของกลุ่ม และ กฤษฏา อรุณวงศ์ ณ อยุธยา ลงแข่งในรอบคัดเลือกกลุ่มที่ 2 ยิงได้ 364 ได้อันดับ 38 ของกลุ่ม โดยสถิติทั้งคู่ ไม่ผ่านสู่รอบชิงชนะเลิศ
เรือใบ – พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีรพงศ์ ภาณุเดช กับ บำเพ็ญ ชมวิทย์
พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าพีระพงศ์ ภาณุเดช และ บุำเพ็ญ ชมวิทย์ ลงแข่งเรือใบประเภทสตาร์ คลาส เข้าเส้นชัยเป็นอันดับที่ 19 ของการแข่งขัน สถิติ 1,614 คะแนน
และนอกจากนี้ยังมีบันทึกถึงทีมบาสเกตบอลชายทีมชาติไทย ได้เดินทางไปร่วมการแข่งขัน ที่อิตาลีได้จัดขึ้น ที่เมืองโบล็อคน่า โดยเป็นการแข่งคัดเลือกทีมบาสเกตบอลโอลิมปิกเกมส์ เพื่อคัดทีมส่วนหนึ่งเข้าร่วมในรอบมหกรรมโอลิมปิกเกมส์ (ซึ่งจัดที่กรุงโรม อิตาลี) โดยครั้งนั้นตามบันทึกคือทีมบาสเกตบอลชายของไทย ได้อันดับที่ 13 ไม่ได้เข้าสู่รอบมหกรรมที่กรุงโรม และ มีทีมที่อยู่ในตารางคะแนนต่อจากไทยคือ ทีมอังกฤษได้อันดับ 14 ออสเตรเลียได้อันดับที่ 15 และซูดานได้อันดับที่ 16
